Güneydoğu Bölgesinde yer alan Kilis, Akdeniz bölgesinde de toprağa sahiptir. Yeni yeni il olsa da Kilis'in tarihinin çok eskilere dayandığını söyleyebiliriz. 2020 itibari ile 145 bin nüfusa sahip olan Kilis, az da olsa bir büyüme payına sahiptir. Bu yazımız içerisinde Akdeniz ve Güneydoğu turları yapan kişiler için Kilis Gezilecek Yerler listesi oluşturmaya çalışacağız.
Kilis Müzesi
Kilis Gezilecek Yerler listemizin ilk sırasında Kilis Müzesi yer alıyor. Hemen hemen her şehirde o şehre ait en az bir müze bulunmaktadır Ancak Kilis'in kendisine has oldukça özel bir müzesi bulunmaktadır. Müzenin bulunduğu yapı daha öncesinde Neşet Efendi Konağı adına sahipti. 2012 yılında kapatılan konakta restorasyon çalışmaları başlamış ve müzeye dönüştürülerek kullanılmasına karar verilmiştir. Kilis Müzesi tek bir yapıdan meydana gelse de içerisinde 2 tür müze bulunduğunu göreceksiniz. Arkeoloji ve Etnografya seksiyonları müzeyi 2 bölüme ayırmıştır.
Arkeoloji Bölümü: Kilis ve çevresinde yürütülen arkeolojik kazılarda çıkarılan tarihi eserlerin tamamı burada, Kilis Arkeoloji Müzesi içerisinde sergilenmektedir. Kilis Müzesini gezerken arkeoloji bölümüne girdiğinizde bölgede hüküm sürmüş medeniyetlere ait birçok eserin sergilendiğini göreceksiniz.
Etnografya Bölümü: Kilis halkının günümüzde ve geçmişte nasıl yaşadıklarını merak ediyor musunuz? Etnografya bölümüne girdiğinizde sizlerin karşısına çıkan cansız mankenler Kilis yöresinin geleneklerini, göreneklerini, yaşayış ve yeme içme kültürlerini gösterecektir. Etnografya bölümünde aynı zamanda özel odacıklar bulunmaktadır. Bu odalarda da Kilis yöresel evleri birebir canlandırılmaktadır.
Şeyh Hilal Camii
Kilis kent merkezinde yer alan Şeyh Hilal Caminin 1631 yılında inşa edilmiştir. Cami 1937 yılın kadar Şeyh Hilal Camisi olarak biliniyordu. Sonrasında caminin Şeyh Ahmet'e satıldığı belirtildi. Satış işleminden sonra cami Şeyh Ahmet Hilal Cami adını almıştır.
Şeyh Hilal Cami yılların vermiş olduğu yorgunluktan dolayı biraz yıpranmıştır. Sürekli olarak bakım gören cami, aldığı bakımlardan dolayı özgünlüğünü maalesef kaybetmiştir. Ancak 1643 yılında inşa edilen minare hala ilk gün ki halinde olup özgünlüğünü muhafaza etmektedir. Günümüzde aktif olarak kullanılan bu camiyi kesinlikle görmenizi tavsiye ederiz.
İpşir Paşa Kasteli
Kilis'te Gezilecek Yerler içerisinde yer alan İpşir Paşa Kasteli, yörenin en eski ve en tarihi mekanlarından birisidir. 600 küsür yıllık Osmanlı'nın en güzel mimari çalışmalarından birisi olan İpşir Paşa Kasteli, diktörtgen yapıya sahip olup iki kemerli bir yapıdadır. Yapı üzerindeki süslemelerinin kusursuz bir şekilde işendiğini göreceksiniz. Yumurta şekline benzeyen süslemelerde taşlar birbirlerine yüzük şeklinde bağlanmıştır. Süslemeler üzerinde yer alan kitabeye göre Kastelin Sadrazam Mustafa Paşa tarafından 1654 yılında inşa edildiği görülüyor.
Çeşmenin ismi neden İpşir olduğunu da merak edebilirsiniz. Sadrazam Mustafa Paşa'nın göbek ismi İpşir imiş. Bu nedenle çeşmeye gerçek adından ziyade göbek adının verilmesini istemiştir.
İpşir Paşa Çeşmesi günümüzde faaliyetini maalesef kaybetmiştir. Turistler tarafından ziyaret edilen çeşmeyi sizler de ziyaret edip fotoğraf çekebilirsiniz.
Ravanda Kalesi
Kilis'in Polateli ilçesinde yer alan Ravanda Kalesi, ilçe merkezine 8 kilometre uzaklıktadır. Oldukça eski bir kale olmasından dolayı kim tarafından hangi dönemde yaptırıldığı bilinmemektedir. Arkeoloji ekipleri tarafından yapılan kazı çalışmaları sonrasında kalenin Hitit döneminde inşa edildiği belirtilmektedir.
Tarih boyunca birçok medeniyetin sahip olduğu bu kale her zaman savunma amaçlı kullanılmıştır. Birçok medeniyete ait izlerin bulunduğu kalede günümüze kadar gelen bölümün çok az olduğunu görüyoruz. Duvarları yıkık halde olan kale her ne olursa olsun tarihe meydan okuyarak ayakta kalmayı başarmıştır.
Oylum Höyük
Kilis Gezilecek Yerler listemizde yer alan Oylum Höyük bölgedeki en tarihi yerlerden birisidir. Höyük aslında Suriye, Anadolu ve Mezopotamya'nın tam kesiştiği yerde bulunur. Şehrin sembollerinden birisi olan Oylum Höyük devletin koruma altına aldığı eserler arasında yer almaktadır. Bunlarla beraber Kilis içerisinde çok fazla Höyük bulunduğunu göreceksiniz. Ancak içlerinde en büyüğünün Oylum Höyük olduğunu söyleyebiliriz. Üzerinde arkeolojik kazı çalışmaları yapıldığını, yapılan kazılardan çıkarılanların Kilis Müzesi içerisinde sergilendiğini göreceksiniz.
Söğütlüdere
Kilis Gezi Rehberi konusunda internette bu kadar detaylı, ayrıntılı bir rehber asla bulamazsınız. Kilis tarihi güzelliklerinin yanı sıra doğal güzellikleri ile ön plana çıkan bir şehirdir. İlkbahar ve yaz ayının gelmesi ile beraber yöre halkı Söğütlüdere içerisinde yer almaktadır. Sabahtan akşama kadar eğlenen yöre halkı burada diledikleri gibi hareket edip pikniklerini yapabiliyorlar. Burada suların oluşturmuş olduğu yeşillik ve doğada dinlenip huzur bulma fırsatına sahip olabilirsiniz.
Akpınar
Akpınar dediğimiz bölge hafta sonu yöre halkının sıklıkla akın ettiği yerlerden birisidir. Kalkerli toprak arasından çıkan kaynak su dere içerisinden şarıl şarıl akmaktadır. Su sesi ile rahatlamak, güzel bir ortamda piknik yapmak istiyorsanız sizler de bu bölgeyi tercih edebilirsiniz.
Kilis Evi
Kilis'te bulunan taş ocaklarından çıkarılan kirli taşlarla inşa edilen Kilis Evi, geleneksel mimarinin en güzel örneklerinden birisidir. Kendisine has bir avlusu olmasından dolayı otantik bir havaya sahip olan Kilis Evi içerisinde birçok oda, mutfak ve mağara gibi bölümler bulunmaktadır. Şu an için Kilis Kültür ve İl Müdürlüğü olarak kullanılan yapı koruma altına alınmıştır. Kilis'e kadar gelmişken Dağlı Ahmet Bey Konağı, Neşet Efendi Konağı, Eski Kaymakam Evi, Mütfü Salih Efendi Konağı, Süpürgeci Konağı gibi eserlere de göz atmanızı isteriz.
Ayn Önü Kasteli
Kilis şehir merkezinde bulunan Ayn Önü Kasteli ile ilgili sizlere birçok bilgi vermeye çalışacağız. Öncelikle kastel kelimesinin anlamı ile başlamak istiyoruz. Arapça bir kelime olan kastel'in anlamı çeşmedir. Kilis içerisinde tarihi özelliklere sahip tam 16 adet çeşme bulunuyor. Bu çeşmelerden en öne çıkanı ise Ayn Önü Kesteli'dir. Kilis'in dışında bulunan kuyu ve kaynaklardan şehir merkezine su getirmekle sorumlu olan bu çeşmeler bir dönem çok aktif olarak kullanılmaktaydı.
Ayn Önü Kasteli çeşmesini Kilisli hayırsever Hacı Ahmet yaptırmıştır. Hatta çeşmenin yapımında da çalışan Hacı Ahmet, çeşme yolunu yaparken vefat etmiştir. Dostları kalan yolu tamamlayıp çeşmeyi kullanıma açmıştır. 1807 yılında inşa edilmesine karşın hala kullanıldığını söyleyebiliriz.
Kilis'in en çok ziyaret edilen yerlerinden birisi de Ulu Camidir. Osmanlı kayıtlarına göre Kilis içerisinde toplam 55 adet cami bulunmaktadır. Bu camileri 31 tanesi maalesef zamanla yıkılmışlardır. Sağlam kalan 11 caminin ise Osmanlı'dan daha önce bölgede yaşayan medeniyetler tarafından inşa edildiği belirtiliyor.
Osmanlı'dan önce inşa edilmiş camiler arasında yer alan Kilis Ulu Caminin hangi dönemde kimler tarafından inşa edildiği henüz tespit edilmemiştir. Yapı tamamen düzgün, kesme taşlardan inşa edildiği görülüyor. 1924 yılında büyük bir restorasyon gören cami o günden bu yana ibadethane olarak kullanılmaya devam ediliyor.
Karataş Parkı
-
Karataş Parkı
Kilis merkezde yer alan Karataş Parkı bölge halkı tarafından Cumhuriyet Parkı olarak da bilinmektedir. Genellikle dinlenmek için tercih edilen bu parkta kısa süreli de olsa sessizlik ile buluşabilirsiniz. Eğer Kilis'e yaz ayında gelirseniz bu parkın yöre halkı tarafından doldurulduğunu göreceksiniz.
Küçük Çarşı Kasteli
Kilis şehir merkezinde yer alan Küçük Çarşı Kasteli 1870 yılında Hacı Osman Efendi tarafından inşa ettirilmiştir. Osmanlı döneminin en görkemli eserlerinden birisi olan bu yapı 1933 yılında büyük bir bakım ve onarım çalışmasına girmiştir. Günümüzde mimarisi ile tüm dikkatleri üzerine çeken Küçük Çarşı Kasteli, Kilis Gezi Rehberi listenizde kesinlikle yer almalıdır.
Kurdağa Kasteli
Kilis kent merkezinin yakınlarında bulunan Kurdağa Kasteli sıradaki lokasyonumuzdur. Çeşme 1635 yılında Kilis Voyvodası tarafından inşa ettirilmiştir. Tek girişli olup moloz ve kesme taşlardan inşa edildiğini görüyoruz. Zaman içerisinde birçok bakım ve onarım görmüş olsa da günümüzde hala aktif bir şekilde kullanıldığını söyleyebiliriz.
Neşet Efendi Konağı
Kilis kent merkezinde yer alan Neşet Efendi Konağı 1925 yılında inşa edilmiştir. Halepli Hacı Ahmet tarafından inşa edilen konak Kilis mimarisini bütünü ile yansıtmaktadır. İki katlı olan konağın ilk katında 6 oda, mutfak, salon, banyo bulunurken ikinci katında 7 oda, tuvalet, mutfak, banyo bulunmaktadır. Mimari açıdan oldukça başarılı olan bu konağı kesinlikle gezi listenizi ekleyin.
Polatbey Höyük
Kilis Gezilecek Yerler listemizin son sırasında Polatbey Höyük yer alıyor. Polateli ilçesinde yer alan bu Höyük yapılan incelemeler sonucunda birinci dereceden arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir. İçerisinde yer alan açık hava müzesinden dolayı burayı ziyaret etmenizi öneririm.